Wonen en werken in het buitenland… Het is iets waar veel mensen van dromen, maar weinigen doen het ook echt. Stephane Devos is één die “lucky few”. Hij woont en werkt al jaren in Cambodja. Dit is zijn fascinerende verhaal:

ZOAM: Hoe en wanneer ben je in Cambodja terecht gekomen?

Stephane met zijn vrouw Yan en dochtertje Sanjana.

Stephane: Ik heb mezelf geëxpatrieerd in 2000 naar Equatoriaal Guinea (West-Afrika). Ik was intussen al enkele keren naar Thailand gereisd en had eigenlijk nog nooit aan Cambodja gedacht. Totdat ik een documentaire over Angkor Wat op National Geographic zag en besefte dat het vlakbij lag. Ik besloot dus om mijn volgende reis te plannen met wat duiken rond de Thaise eilanden en op tempeljacht te gaan in Cambodja. Ik reisde destijds altijd alleen en dat maakte het wat avontuurlijker! Ik herinner me mijn aankomst van mijn eerste trip naar Cambodja nog vrij levendig. Op de kaart was het naar mijn volgende bestemming maar 170 km dus ik dacht: dat is zeker wel te doen. Totdat ik de grens overstak en we met een 15-tal mensen (bagage incluis) achterop een pick-up truck werden gezet. Wat ik toen nog niet besefte, is dat het net het einde van het regenseizoen was… En dus hebben we uiteindelijk 12 uren gereisd over 170 km! Dat was eind 2001. In die tijd was Cambodja nog niet zo’n populaire bestemming en heb ik dus met volle teugen van Angkor Wat kunnen genieten. Ik was helemaal onder de indruk van de tempels, de gruwelijke en recente historie van het land en uiteindelijk toch de liefste mensen die ik ooit ontmoet had!

Na die eerste reis had ik de microbe al te pakken en heb ik dan beslist dat ik op mijn volgende trip Cambodja met een gehuurde motor zou doortrekken. Tijdens die tweede reis werd ik op het strand door een kennis aangesproken die me kwam vertellen dat er in mijn residentie land (Equatoriaal Guinea) een staatsgreep aan de gang was. Destijds georganiseerd door Mark Thatcher, ja de zoon van… (dus overal op BBC).

Dat maakte de thuiskomst in Afrika heel wat minder prettig. Ik heb er nog een jaartje doorgebracht (onder grote druk) voordat ik besloot om naar Zuidoost-Azië te verhuizen.

Ik ben toen terug in Thailand begonnen, wat destijds het gemakkelijkste transitland was. Ik had in gedachten om in Thailand, Birma, Laos, Vietnam en Cambodja rond te trekken en om dan ergens mijn eigen plekje te vinden.

Spijtig genoeg heb ik in mijn eerste weken in Thailand een vrij ernstig motorongeluk gehad en was ik dus immobiel. Mits ik geen plannen had om terug naar België te gaan, zat ik enkele weken later nog altijd op Koh Lanta toen de verschrikkelijke tsunami insloeg! De grote rondreis door Zuidoost-Azië was daarmee dus uitgesteld. Zodra ik weer beter te been was, heb ik dan maar besloten om direct terug naar Cambodja te gaan omdat ik er al enkele kennissen had.

ZOAM: Wat doe je er?

Stephane: Na het laatste jaar in Afrika en de niet al te makkelijke start in Azië heb ik mezelf een rustig plekje op het strand gevonden in Sihanoukville. Daar heb ik een restaurantje opgezet en naast de duiklessen die ik gaf, organiseerde ik daar ook heel wat beachparties. Na 2 seizoenen hield ik het voor bekeken. Ik heb toen een job aangenomen als de eerste vertegenwoordiger in Cambodja voor Duvel bier. Toen ik alles uitverkocht had, besloot de importeur om de zaak toch maar niet verder te zetten door de te hoge importkosten. Intussen was ik al naar Phnom Penh verhuisd waar ik in de media ben terechtgekomen. Mijn eerste missie was het opzetten van “The South East Asian Globe” magazine.

Dit heeft me heel wat contacten opgeleverd en ik ben toen gescout geweest door de nieuwe investeerders in “The Phnom Penh Post” waar ze mij een job als Business Developer hebben aangeboden. Na 3 jaar met “The Phnom Penh Post” heb ik mijn eigen bedrijf opgezet – “Banzai” – om het eerste indoor stadium (mini sportpaleis) in Cambodja te bouwen. Dit laatste project heb ik afgewerkt maar is nadien helaas fout gelopen door met de verkeerde mensen samen te werken.

Na 6 jaar hectisch Phnom Penh, al dat corporate leven en een project dat niet zo goed was afgelopen had ik het daar ook wel gehad, en kwam ik tot de conclusie dat ik niet naar Zuidoost-Azië was verhuisd voor een 9-to-5 job in de hoofdstad…

Ik was intussen getrouwd met een Cambodjaanse en met ons dochtertje van 4 jaar wilden we terug wat rust opzoeken. Wij hebben dus besloten om ons eigen zaakje op te zetten en ditmaal zonder externe partners: de Champa Lodge in Kampot.

ZOAM: Wat is het idee achter de Champa Lodge?

Champa Lodge

Stephane: Het idee achter Champa Lodge is gekomen na een romantisch reisje met mijn vrouw. Tijdens deze reis hebben wij besloten om in Kampot ons eigen plekje te gaan zoeken. Intussen hebben we daar ons klein paradijsje gevonden tussen de bergen en de rijstvelden, langs de rivier. Het wordt volledig door ons gerund: mijn vrouw, mijn schoonmoeder en ikzelf in het bijzijn van ons dochtertje Sanjana.

Wij hebben enkele traditionele houten huizen opgekocht in de provincie van Kampot, die we uit elkaar gehaald hebben om ze daarna weer terug op te bouwen als lodges. Intussen hebben we 3 huisjes en 2 extra kamers, waar maximum 20 mensen kunnen logeren. Op die manier kunnen we wat extra aandacht aan onze klanten geven terwijl we nog altijd een gezapig familiesfeertje behouden.

ZOAM: Waarom in Kampot?

Stephane: Kampot is persoonlijk altijd mijn lievelingsstadje geweest in Cambodja. Ik had hier in mijn eerste jaar al bijna een huisje gekocht. Maar destijds was het nog moeilijk bereikbaar en was er dus heel weinig passage. Intussen is Kampot goed geëvolueerd en de wegeninfrastructuur in Cambodja is enorm verbeterd in de laatste jaren. Kampot ligt nu op 45 minuutjes van de Vietnamese grens, 2 uurtjes van Phnom Penh, 1,5 uur van Sihanoukville en 4 à 5 uurtjes van de Thaise grens. Je kan nu zelfs met de bus in een dag van Kampot helemaal naar Siem Reap om de tempels te bezoeken! Destijds had 170 km mij 12 uur ingenomen en nu kan je in diezelfde tijd het hele land door reizen!

ZOAM: Hoe verliep de integratie?

Omgeving Champa Lodge

Stephane: Vrij goed. De Cambodjanen (Khmers) zijn heel vriendelijke mensen. We zijn zeer welkom maar het is toch heel moeilijk om in hun gemeenschap opgenomen te worden en zeker als je de taal niet spreekt. “Khmer” heeft een niet al te moeilijke grammatica maar omdat ze een ander alfabet gebruiken (met meer dan 70 letters en intonaties!) is het voor ons niet altijd gemakkelijk om de taal aan te leren. Bovendien heb ik in mijn vorige jobs in Cambodja meestal in het Engels gecommuniceerd.

ZOAM: Is er iets waar je maar niet kunt aan wennen?

Stephane: Als je op reis bent, ervaar je het natuurlijk anders dan wanneer je er leeft en werkt.

Maar met Aziaten werken ligt toch heel anders dan bij ons. In het algemeen zijn Aziaten heel verlegen en in het boeddhisme hebben ze ook een groot probleem met gezichtsverlies. Dit maakt het soms heel moeilijk om je verwachtingen aan je personeel of andere Cambodjanen duidelijk te maken.

Als ze iets niet begrijpen of kunnen, gaan ze het je niet altijd vertellen! En als ze iets verkeerd doen al zeker niet. Maar als je ze dan aanspreekt op een fout, hebben ze toch gezichtsverlies geleden.

Voor mij is dat een “loose-loose” situatie! Het vraagt dus heel wat geduld en een zachte aanpak om een “win-win” situatie te bereiken.

Maar zoals ik al zei, het zijn superlieve mensen en altijd glimlachend. Ze hebben een gruwelijk verleden achter de rug en hebben ook nooit de kans gekregen om van een goede opleiding te genieten. Daardoor hebben ze ook een groot probleem om hun gevoelens uit te drukken.

Ze zijn vrij gesloten op sommige vlakken, wat het niet gemakkelijk maakt om je doelen te bereiken.

Maar uiteindelijk ben ik hier de buitenlander en is het aan mij om mij te integreren en aan te passen. Dit durven veel expats en soms zelfs ook toeristen vaak vergeten!

ZOAM: Wat mis je het meest uit België?

Champa Lodge

Stephane: Ik zou zeggen een goed pintje maar daar heb ik intussen al een hele selectie van in mijn Champa Lodge. Wat ik nog het meeste mis zijn de lange zomerdagen op onze terrasjes, muziekfestivals en andere activiteiten. En natuurlijk ook mijn vrienden en familie, maar als die afkomen zijn een “Martino” of enkele “maatjes” altijd welkom!! Eender wie mij hier verse maatjes kan bezorgen, krijgt een gratis Duvel!

Het koude weer mis ik zeker niet. Dus wij genieten hier van andere dingen terwijl je in België toch bijna het hele jaar door in de regen of onder de wolken zit. En de lange files naar het werk mis ik ook niet!

ZOAM: Wat is je favoriete plek in Cambodja en waarom?

Stephane: Kampot natuurlijk. Het is een supergezellig (slaperig) koloniaal stadje. Enkele kilometers van zee, een schitterende rivier en mangroves, een nationaal park met een bergketen van 100 km lang en omringd door rijstvelden. Het staat bovendien ook bekend voor het beste fruit in Cambodja en de beste peper ter wereld! En gans het jaar door goed weer! Wat wil een mens nog meer?

“Sen Monorom” in het noordoosten vind ik ook wel iets hebben omdat het zowat op onze Ardennen lijkt, met al hun mooie bergen en valleien en schitterende watervallen.  Het is daar ook iets frisser in het warme seizoen, wat af en toe wel welkom kan zijn. Het is ook een goede plek voor agricultuur, maar het ligt wel op 450 km van Phnom Penh, dus je zit er zowat op je eentje! Daarom heb ik destijds toch maar voor Kampot gekozen.

ZOAM: Wat is je favoriete plek in Kampot en waarom? 

Omgeving Champa Lodge

Stephane: Champa Lodge: schitterende Khmer BBQ, stoofvlees en een selectie van 10 Belgische biertjes. Ik ben er ook nog altijd van overtuigd dat wij een van de mooiste plekjes op de rivier hebben.

Met een zonsondergang over de Elephant mountains en de zonsopkomst over de rijstvelden, en dat allemaal vanop je eigen privéterras! Wij zitten ook vlakbij een schitterende mangrove die ze hier de ‘Green Cathedral’ noemen en nog enkele lagunes die je van bij ons gemakkelijk met de kajak kan bezoeken. We zijn ook het enige resort met een natuurlijk strandje aan de rivier.

Verder zijn er genoeg activiteiten rond Kampot waar je je gemakkelijk een week kan mee bezig houden. Je kan alle bezienswaardigheden bekijken op onze website.

ZOAM: Wat vind je de beste eigenschap van de Cambodjanen?

Stephane: De wil om door te zetten na het gruwelijke verleden dat ze (de laatste 50 jaar!) hebben doorgemaakt. Ondanks alles zijn ze hier nog altijd heel vriendelijk en alles gaat met een glimlach. Cambodja is door “The Rough Guide” onlangs toch als het vriendelijkste land ter wereld gestemd! Dat is door duizenden toeristen gestemd geweest. En ze stonden ver boven al de rest!

Ik zou zeggen dat Thailand de titel “The Land of Smiles” en nog heel wat andere cultuur zoals hun traditionele dansen, boksen, enz… een beetje van Cambodja heeft gestolen en dat ligt hier soms nog wel wat gevoelig. Het is dus een hele fiere bevolking met een enorme cultuur en historie.

ZOAM: Wat vind je de vreemdste gewoonte/eigenschap van de Cambodjanen?

Stephane: Karaoke uit volle borst! Ze kijken nooit achteruit in het verkeer! En ze eten 5 maal per dag!

En de “loose–loose” situatie! Maar daar moet je als buitenlander nu eenmaal kunnen aan wennen.

ZOAM: Heb je insiders’ tips voor wie Cambodja bezoekt? 

Omgeving Champa Lodge

Stephane: Natuurlijk komt iedereen in de eerste plaats om Angkor Wat te bezoeken. Het is in Siem Reap wel super toeristisch geworden sinds mijn eerste trip, maar ja je kan ook niet naar Parijs zonder de Eiffeltoren te bekijken. Het is en blijft nog altijd heel indrukwekkend.

De laatste jaren beginnen de toeristen meer en meer door heel Cambodja te trekken omdat de wegen, de infrastructuur en het transport al heel wat verbeterd zijn. De meesten doen Siem Reap en Phnom Penh en eindigen op het strand in Sihanoukville. Maar als je langer dan een week hebt, kan je veel meer doen natuurlijk.

Als je 2 à 3 weken hebt, zou ik zeker niet opteren voor een georganiseerde reis. Alles is hier vrij makkelijk te organiseren en het is veel avontuurlijker om je eigen weg te zoeken. Je komt altijd wel andere toeristen of lokale mensen tegen die graag enkele tips met je delen. En bovendien is alles hier nog vrij goedkoop, zelfs naar Zuidoost-Aziatische normen.

Aanraders zijn zeker de zee, de bergen, rivieren, grotten en de nationale parken van Kampot en Kep.

Een tripje met de boot van Siem Reap naar Battambang of een cruise op het unieke Tonlé Sap meer van Siem Reap naar Phnom Penh. Of je kan wat genieten van het strand en het warme zeewater (30 graden) op één van de vele eilandjes in ontwikkeling.

Als je wat avontuurlijker bent, kan je op enkele weken zelf je volledige toer door Cambodja organiseren met een motor. Minder bezochte maar uitzonderlijk mooie plekken zijn de Cardamom mountains in Koh Kong, de Preah Vihear tempel, het meer van Banlung, de valleien en de watervallen in Sen Monorom en onderweg de rivierdolfijnen in het mooie koloniale stadje Kratie.

Over voeding moet je je echt geen zorgen maken: de Cambodjaanse keuken is goed, altijd vers en gevarieerd en er zijn ook enorm veel westerse restaurantjes. Je kan hier bijna alle keukens terugvinden aan heel democratische prijzen.

Voor de communicatie met de lokale bevolking hoef je maar enkele woordjes in het Khmer te leren om een grote glimlach en heel wat waardering terug te krijgen!

ZOAM: Bedankt Stephane!

Meer info over Stephane, zijn gezin en de prachtige Champa Lodge vind je op www.champalodge.com