De geschiedenis van Vietnam is een bewogen en bloederige geschiedenis met veel buitenlandse overheersers. Vooral de oorlog met Frankrijk en later met de VS is een bijzonder donkere periode in de geschiedenis van het land.

Van ‘Van Lang’ tot duizend jaar China

De geschiedenis van Vietnam begint rond 2800 v.C. wanneer Huong Vuong het Van Lang koninkrijk sticht. Dat koninkrijk werd in de 3de eeuw v.C. veroverd door een Chinese krijgsheer die een nieuw koninkrijk stichtte: Au Lac. Au Lac werd in de 2de eeuw v.C. geannexeerd door China en dat was meteen het begin van duizend jaar Chinees bestuur. De Vietnamezen probeerden de Chinezen te verdrijven en slaagden daar tot drie maal toe in. Maar telkens kwamen de Chinezen terug. Het zou tot 939 n.C. duren vooraleer Vietnam onafhankelijk werd, een belangrijk moment in de geschiedenis van Vietnam.

Vietnamese, Chinese en opnieuw Vietnamese dynastiën

In de eeuwen na de onafhankelijkheid volgden verschillende Vietnamese dynastieën elkaar op. Tot in 1407 de Chinese mingdynastie zich in Vietnam kwam moeien. Het veroverde Vietnam en zo kwamen de Vietnamezen weer onder Chinees bewind. De Chinezen bleven deze keer geen duizend jaar. Al na 20 jaar mochten ze hun valiezen weer pakken, want in 1427 heroverden de Vietnamezen hun land van China. Hierna begon het tijdperk van de Late Le dynastie, maar de facto was de macht niet in handen van de Le. Die was in handen van twee clans: de Nguyen regeerden vanuit Hue in het zuiden en de Trinh regeerden in het noorden van het land.

Tay Son-opstand, hulp en inval van de Fransen

Nguyen Anh, ook wel gekend als keizer Gia Long

In 1771 brak de Tay Son-opstand uit. De Vietnamezen kwamen op voor gelijke rechten, rechtvaardigheid en vrijheid. Tegen 1786 hadden de rebellen zowel de Trinh- als de Nguyen-heersers afgezet. Nguyen Anh was één van de weinige Nguyen die de opstand hadden overleefd. Hij wou de macht heroveren en klopte daarvoor aan bij de Fransen. Zij boden hem militaire steun in ruil voor territoriale en handelsprivileges. In 1802 trok hij Hanoi binnen en riep zichzelf uit tot keizer Gia Long. Hij maakte de veranderingen van de Tay Son-opstand ongedaan en stichtte de Nguyendynastie. Van de beloftes die hij de Fransen had gedaan kwam echter weinig in huis: hij stond geen handelsconcessies af.

Later bemoeilijkte Gia Long ook het werk van de (veelal Franse) missionarissen en begonnen geruchten over vervolgingen van katholieken te circuleren. Toen dit medio 19de eeuw de oren van de Fransen bereikte, grepen ze dit met veel plezier aan als reden om het land binnen te vallen. Tegen 1883 had Frankrijk het ganse land onder controle.

Antikoloniale gevoelens, WOII en de augustusrevolutie

Doorheen de jaren namen de antikoloniale gevoelens toe. Ho Chi Minh manifesteerde zich al snel als leider van het verzet. Ho leefde in ballingschap maar slaagde er in om alle antikoloniale groeperingen op één – communistische –  lijn te krijgen.
Tijdens WOII zwaaide niet Frankrijk, maar Japan de plak in Vietnam. Meteen na de capitulatie van Japan op 14 augustus 1945 riep Ho Chi Minh op tot een nationale opstand, die later bekend zou worden onder de naam ‘augustusrevolutie‘. Ho Chi Minh slaagde in zijn opzet en nam op 2 september 1945 het bewind over en verklaarde de onafhankelijkheid van de Democratische Republiek Vietnam.

En daar zijn de Fransen weer

Die onafhankelijkheid was niet naar de zin van Frankrijk en al snel kreeg Frankrijk weer het grootste deel van het land onder controle. Ze verdreven Ho Chi Minh die zich samen met zijn Vietminh in de bergen van het noorden en het midden van het land verschansten. Daar trainden de communistische rebellen hun leger. China ondersteunde hen met de levering van wapens voor hun guerrillaoorlog. Die oorlog duurde 8 jaar: tot de Fransen zich na de slag bij Dien Bien Phu overgaven in 1954.

Conferentie van Genève

Tijdens de Conferentie van Genève in 1954 werd beslist het land in 2 te delen: het noorden onder leiding van Ho Chi Minh en het zuiden onder leiding van Ngo Dinh Diem. Maar daarmee werd het niet rustig in het land, wel integendeel. Vietminh groeperingen infiltreerden in het zuiden en pleegden verschillende guerrilla-acties.

Na de Chinezen, Fransen, Japanners en weer de Fransen: de Amerikanen

Intussen waren de Amerikanen bang van het zogenaamde domino-effect. Als Vietnam communistisch werd, dan zou het communisme wel eens ook ingang kunnen vinden in de naburige landen, zo redeneerden ze. Daarom moest het communisme in Vietnam ingedamd worden. Toen in 1964 ook nog eens de Amerikaanse torpedobootjager USS Maddox werd aangevallen, was het voor de Amerikanen duidelijk dat ze zich in het conflict moesten mengen.
Dat bleek al snel een pijnlijk verkeerde inschatting, want de Amerikanen kregen nooit echt greep op het conflict. Maar het zou nog tot 1973 duren vooraleer de VS al haar troepen terugtrok uit Vietnam. Na het vertrek van de Amerikanen konden de Zuid-Vietnamezen niet lang meer stand houden en tegen 1976 hadden de discipelen van Ho Chi Minh – die in 1969 al was overleden – het ganse land in handen.
De Vietnamoorlog is ongetwijfeld de donkerste passage uit de geschiedenis van Vietnam. Aan Amerikaanse kant vielen er 58.000 slachtoffers tijdens de oorlog en – opvallend – minstens nog eens zoveel Vietnamveteranen pleegden in de jaren na de oorlog zelfmoord. De Noord-Vietnamezen verloren 1 miljoen soldaten en 2 miljoen burgers, de Zuid-Vietnamezen verloren 250 000 soldaten en 2 miljoen burgers.

Eén Vietnam

In juli 1976 werden de twee Vietnams weer één, onder de naam Socialistische Republiek Vietnam. Maar het liep niet van een leien dakje. De economie sputterde, of beter: kwam niet op gang. En iedereen die ook maar een beetje pro-Amerikaans dacht werd opgesloten in heropvoedingskampen. Een situatie die ertoe leidde dat de Vietnamezen ‘en masse’ in gammele bootjes het land ontvluchtten. Bijna een miljoen mensen slaagden er in een ander land te bereiken, maar naar schatting enkele honderdduizenden verdronken bij hun vluchtpoging.
Vietnam kon in de jaren tachtig enkel nog verder dankzij Sovjethulp. Pas in 1986 kwamen er economische hervormingen, de zogeheten ‘doi moi‘ (vernieuwing). In de jaren 1990 werden de internationale betrekkingen en handel vergemakkelijkt, onder meer omdat de Amerikanen hun handelsembargo in 1994 ophieven. De economie leefde op, maar kwam later weer onder druk te staan omdat buitenlandse bedrijven zich terugtrokken uit Vietnam omdat ze de corruptie en inefficiëntie beu waren. Sinds het begin van deze eeuw wordt werk gemaakt van anticorruptiemaatregelen en liberalisering van de handel. Vietnam sloot zelfs een bilateraal handelsverdrag met de VS en trad in 2006 toe tot de Wereldhandelsorganisatie.